Beynimizin Sirləri

Beynimizin Sirləri

3.50  
xnel1
121717-29590
Zəng et
Məhsula baxış sayı:  1636

Təsvir

Beynimizin Sirleri

Kosmosun fəth edildiyi, bir çox kəşflərin bir-birini təqib etdiyi, aşılmaz zənn etdiyimiz bir çox əngəllərin aşıldığı bir əsrdə yaşayırıq. Elektron səna­ye­sinin inkişafı dünyaya dərin təsirini göstərdi. El­­mi-texniki jurnallar insanın yerinə yetirdiklərinin heç milyonda birini də bacarmayan robotlar haqqında təkrar-təkrar yazıldı. Maşınlar və mexanizmlərdən hər yerdə hörmətlə danışıldı, lakin özümüzdə olan möcüzəli bir mexanizmi unutduq!
Bəli, maşınların, mexanizmlərin ən mükəmməli “İN­SAN BEYNİ” sümük qutu içərisində, elastik döşəkçələr ara­sındakı 1200-1400 qr. ağırlığındakı bu boz-çəhrayı mad­də insan bədəninin hər tərəfinə 86 sinirlə bağlıdır. Bu sinirlər böyük bir elm adamının ifadəsiylə desək “telefon və teleqraf işçiləri”nin vəzifəsini icra edirlər. Mikros­kop­da tədqiqi zamanı bir-birinə milyardlarla tellərlə bağlı olan və bu əlaqələr sayəsində fəaliyyətini davam etdirən təqribən 14 milyard beyin hüceyrəsindən hər birinin bir çox şaxələrə ayrıldığı görünür. Bu şaxələrin də qıvrımları şişir və fasiləsiz büzülüb qıvrılar. Siz indi bu cümləni oxuyarkən bu liflər beyninizin ən dərin yerində dənizin qabarmasıyla enib-qalxan yosunlar kimi yavaş-yavaş enib qal­xmaqdadır.
Beynimiz ağ maddə adlanan iki körpü vasitəsilə bir-biri ilə əlaqəli olan iki yarımkürəyə və bunlar da öz növbə­sin­də “pay”lara ayrılır. Bu iki yarımkürə, sanki, bir-birinin eynisidir. Ancaq bir xüsusiyyətinə görə bir-birindən və onun sayəsində insanlar heyvanlardan fərqlənir. Bu xüsusiyyət isə beynin iki yarımkürəsinin də ayrı-ayrı vəzifələri icra etməsidir. Əgər onlar eyni funksiyanı həyata keçirsə idi, onda bizə verilmiş düşünmə qabiliyyətindən məhrum olar­dıq.
Bədənimizin hər bir hissəsi fasiləsiz surətdə ölür və dirilir. Hər saniyə təqribən üç milyon eritrosit (qırmızı qan hüceyrəsi) məhv olur. Və hər saniyə bunların yerinə bir o qədəri yaradılır. Beynimiz, bəlkə, dəyişmir, amma əzə­lə­lə­ri­miz hər yeddi ildə bir dəyişir. Bu nizamı yerbəyer etmək isə beynin vəzifəsidir. Hər bir nizam isə o nizami Yaradanı gös­tərir.
Dünyanın ən mürəkkəb xəbərləşmə şəbəkəsinin baş qərargahı olan beyin, bədən temperaturunun təqribən 37o qalmasının təmin edilməsini, bədəndə normadan artıq şəkərin yandırılması (oksidləşməsi) haqqında qəti qərarın verilmə­sini, çox az şəkər qəbul edərsə, bu dəfə qaraci­­yərdən borc ala­raq tarazlığa nəzarəti həyata keçirir.
Nəfəs alarkən milyonlarla hüceyrə ölür. Amma onların yerini tez doldura bilmək üçün bəzi kimyəvi tarazlıqları mühafizə etmək, onları qaydasında saxlamaq lazımdır. Bey­nimizin qənd parçası böyüklüyündə “Hipotalamus” (görmə qabaraltı) adlanan bir hissəsi vardır. Bu hissə ürək döyüntüsünü, nəfəs ritmini, yuxu müddətini, cinsiyyətlə bağlı xüsusiyyətləri nizamlamaq vəzifəsini icra edir.
Bundan başqa, beyin öz kimyəvi anbarlarında ‒yaddaşda inanılmaz sayda xatirə saxlayır. Neçə illər bundan əvvəl baş ve­rənləri xatırlayırıq. Beynimizin içindəki kitab rəfində müxtəlif səviyyələrdə düzülmüş çoxlu kitablar var. Buna görə hər şeyi eyni dərəcədə xatırlaya bilmirik.
Yaddaş mexanizmi xüsusi olaraq hər bir hüceyrənin proteinlərinə yüklənmışdir. Beyindən böyük bir parça yox olsa belə, yaddaş yox olmaz. Bəzi şiş əməliyyatlarında bey­nin böyük bir qismi kəsilib götürülsə belə, xəstə hafi­zəsini itirməz. Bununla əlaqədar olaraq mütəxəssislər xatirələrin beyində iki dəfə qeyd olunduğunu və bunların beynin hər iki yarımkürəsinə paylandığı fikrini irəli sürürlər. Amma hafizə mövzusunda da əsl söz əsrin söz sahiblərinindir: “Bir qüdrət kəlməsini məsələn, “bal arısını” varlıq içində bir növ ki­çik xülasə şəklində düzəltmək və bir səhifədə, məsələn, “insanda” bu kainat kitabının bir çox məsələlərini yazmaq, hər bir nöqtədə, məsələn, kiçik “əncir çəyirdəyində” nəhəng əncir ağa­cı­nın proq­ramını toplamaq və bir hərflə, məsələn, “insan qəlbində” bu böyük aləmin səhifələrindən təzahür edən bütün gözəl isimlərin əsərlərini göstərmək və bir xardal dənəsi qədər yer tutan “insan yaddaşında” bir kitabxana qədər yazı yazdırmaq və bütün kai­nat­dakı hadisələrin təfsilatlı mündəricatını o mərkəzdə saxlamaq yalnız və yalnız hər şeyin Yaradanına xasdır və bu kainatın Rəbbinə məxsus möhürdür”.
"Beynimzin sirləri" kitabının ön sözü

Xüsusiyyətlər

Kitab

Dil:
Azərbaycanca
Nəşriyyat:
  • Xəzər nəşriyyatı

Kateqoriyaları

Rəylər

Rəy yoxdur